Heraanleg Gemeenteplein

Op dinsdag 25 juni 2024 organiseerde het gemeentebestuur voor de omwonenden van het Gemeenteplein een infomarkt in de Marge. Van 18 tot 22 uur daagden een kleine 200 geïnteresseerden op om de plannen voor de renovatie van de groentemarkt te bekijken. Verschillende experten van zowel het gemeentebestuur, studiebureau Sweco als het AGSO Knokke-Heist waren aanwezig om vragen te beantwoorden en extra toelichting te geven over het project.

Belevingsplein met veel groen en waterpartijen

In 2019 hebben verschillende gemeentelijke diensten samen met bewoners en handelaars reeds een ontwerpweek gehouden rond de toekomstige heraanleg van het Gemeenteplein. Hieruit is een gedragen concept voortgevloeid dat verder werd uitgewerkt door het studiebureau Sweco. Deze plannen zijn inmiddels verfijnd en in detail onderzocht. Het Gemeenteplein wordt een belevingsplein met een monumentale boom als blikvanger, petanquezone, veel groen, speelse waterpartijen en gezellige terrassen. Een groenzone met zitelementen en spelprikkels fungeert als een zachte buffer tussen het plein en de rijweg. Het nieuwe plein wordt flexibel ingericht. Op marktdagen staan de kramen anders opgesteld zodat er meer interactie ontstaat met de horeca. De Albertlaan zal op termijn ook mee geïntegreerd worden in het marktgebeuren om zo de connectie met de textielmarkt op het Alfred Verweeplein te versterken. Ook evenementen krijgen voldoende ruimte.

Mobiliteit

Het stukje rijweg tussen bloemen- en groentemarkt wordt in het nieuwe ontwerp geïntegreerd in het plein. De doorsteek zal mogelijk blijven, in één richting naar de Albertlaan, op gelijke hoogte met het plein. Je zult als het ware over het plein rijden. Ter hoogte van de doorsteek komt ook een laad- en loszone in functie van korte boodschappen, horeca, leveringen,… Op marktdagen kan deze doorsteek dan zeer gemakkelijk ingenomen worden door marktkramen. Parkeren op het plein zelf zal niet meer mogelijk zijn maar er worden wel bijkomende parkeerhavens voorzien langs het plein voor gratis shop & go en betalend kortparkeren.

Realisatie in de loop van 2026-2028

De timing en fasering van de werken zijn grotendeels bepaald en worden samen uitgevoerd met belangrijke strategische rioleringswerken. De voorbereidende werken aan de nutsleidingen in Albertlaan, Burgemeester Camille Deckersstraat, Pepersstraat, De Klerckstraat, Gemeenteplein en Oude Tramweg starten in het voorjaar 2026. Van september 2026 tot juni 2027 zijn er ingrijpende rioleringswerken en werken aan de bovenbouw voorzien in De Klerckstraat, Oude Tramweg en het Gemeenteplein. Een tweede fase loopt van september 2027 tot juni 2028 in de Albertlaan, Pepersstraat en Burgemeester Camille Deckersstraat.

Prijskaartje van 7 250 000 euro

De totale kostprijs van deze rioleringswerken en nieuwe wegenis is geraamd op 7 250 000 euro. Het gemeentebestuur komt tussen voor 2 900 000 euro. Het AGSO Knokke-Heist investeert 1 100 000 euro in nieuwe rioleringsinfrastructuur. De Vlaamse Milieu Maatschappij voorziet een subsidie van 3 250 000 euro voor de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel en een strategische regenwaterontsluiting.

Samen werken aan een aantrekkelijk plein

De vernieuwing van het Gemeenteplein is meer dan een wegenisproject. Het is een investering in de kwaliteit van het wonen, werken en leven in het hart van Knokke-Heist. Het plein moet uitgroeien tot een aangename verblijfsruimte met ruimte voor ontmoeting, ontspanning en handel.
Het bestuur is zich bewust van de tijdelijke hinder die de werken met zich meebrengen, maar is ervan overtuigd dat de inwoners en handelaars na afloop een plein terugkrijgen waar de hele gemeenschap trots op kan zijn.

Knokke-Heist heeft een lange traditie in waterbeheer. Al in het begin van de 20e eeuw werd regenwater opgevangen en gefilterd via de duinen, waardoor de gemeente als pionier een betrouwbaar drinkwatersysteem kon opbouwen. In de jaren 1920 werd zelfs de allereerste waterzuiveringsinstallatie van België gebouwd in de Hazegrasstraat. Het was een systeem dat sterk steunde op natuurlijke infiltratie: regenwater vond zijn weg in de bodem en hielp verzilting tegen te gaan. Vanaf de jaren 60 veranderde dit echter drastisch. Door de snelle verstedelijking werden grachten drooggelegd en grote rioleringsbuizen aangelegd waarin afvalwater en regenwater samen terechtkwamen. Wat toen efficiënt leek, zorgt vandaag voor problemen: zuiver regenwater wordt mee naar de waterzuivering gepompt, wat leidt tot overbelasting en tot overstorten naar de Paulusvaart. Dit heeft gevolgen voor de waterkwaliteit en draagt bij tot verzilting en milieuschade.

Het gemeentelijk hemelwaterplan wil deze historische evolutie keren en tegelijk voorbereiden op de toekomst. Het plan vormt de basis voor alle nieuwe investeringen in riolering en openbare ruimte. De kern is eenvoudig maar cruciaal: regenwater maximaal ter plaatse houden, laten infiltreren in de bodem of tijdelijk bufferen, in plaats van het samen met afvalwater af te voeren. Door die omschakeling wordt de waterzuivering ontlast, worden overstorten naar de Paulusvaart sterk beperkt en krijgt het grondwater de kans zich aan te vullen. Dat is essentieel om verzilting tegen te gaan en de zoetwatervoorraad veilig te stellen. Tegelijk verkleint de kans op wateroverlast bij hevige regenbuien, die door de klimaatverandering steeds vaker voorkomen.

Het hemelwaterplan is dus niet zomaar een technische ingreep, maar een rode draad achter de vernieuwing van het Gemeenteplein en andere projecten, zoals de Zoutelaan, in de gemeente. Het combineert historisch besef met duurzame oplossingen voor de toekomst en maakt van Knokke-Heist een klimaatbestendige gemeente waar water niet langer als afval, maar als een waardevolle grondstof wordt behandeld. In alle betrokken straten zal een gescheiden rioleringsstelsel aangelegd worden waarbij vuil water en regenwater in de toekomst gescheiden zullen afgevoerd worden. Tegelijk maken de straten ook deel uit van een belangrijke strategische regenwaterverbinding die moet aangelegd worden om in de toekomst stroomopwaarts in Knokke-centrum ook een gescheiden stelsel te kunnen aanleggen, en zo de verbinding met de Isabellavaart te kunnen maken.

Als voorbereiding op de wegenis- en rioleringswerken zullen de nutsmaatschappijen binnen het projectgebied de voorbereidende nutswerken uitvoeren en hun netten aanpassen/vernieuwen. Door deze nutswerken vroeger dan de eigenlijke werken uit te voeren, kan de uitvoeringstermijn van de heraanleg geoptimaliseerd worden, wat de hinder zal beperken. Fluvius zal deze voorbereidende nutswerken coördineren.

De voorbereidende nutswerken zijn ingepland van 15 november 2025 tot 30 juni 2026. De sleufwerken worden uitgevoerd tot 30 april 2026. In mei en juni 2026 worden vervolgens de overkoppelingen uitgevoerd, dit zijn dan slechts louter puntopeningen, huis per huis. Binnen die periode zullen dus ook de voorbereidende nutswerken op en rond het Gemeenteplein uitgevoerd worden, deze doorlooptijd zal zo kort en zo compact mogelijk georganiseerd worden. Tijdens de nutswerken op het plein zelf, zal de markt een tijdelijke locatie krijgen. De periode waarin de markt tijdelijk verhuist, en de locatie, zal op een later tijdstip nog gecommuniceerd worden.

Er zal tijdens de nutswerken gewerkt worden in de parkeerstroken en voetpaden. Toegang tot de huizen zal gegarandeerd blijven via loopbrugjes, mits uiteraard hier en daar wat hinder waarvoor wij uw begrip vragen. De nutsaannemer zal op gepaste tijdstippen bijkomend communiceren door middel van bewonersbrieven.

Het technisch uitvoeringsdossier voor de riolering- en wegeniswerken is volop in opmaak (bestek, meetstaat, uitvoeringsplannen) en ook de fasering van de werken moet nog in detail uitgewerkt worden. Momenteel wordt voorzien de riolering- en wegeniswerken in twee grote fases uit te voeren:
  - Fase 1, half augustus 2026 tot juni 2027: Gemeenteplein, De Klerckstraat, Oude Tramweg
  - Fase 2, half augustus 2027 tot juni 2028: Albertlaan, Peperstraat, Camille Deckerstraat.

Deze twee fases zullen uiteraard nog verder verfijnd worden in kleinere deelfases. Na aanstelling van de aannemer kunnen we die deelfases vastleggen en hierover gericht communiceren. Tijdens de riolering- en wegeniswerken op het Gemeenteplein zal het marktgebeuren ook opnieuw een tijdelijke locatie toegewezen krijgen. Dit wordt nog verder onderzocht.