Akte van afwezigheid
Omschrijving
Vermoeden van afwezigheid
De rechtbank van eerste aanleg kan het vermoeden van afwezigheid vaststellen in de volgende gevallen:
- Als een persoon meer dan drie maanden niet meer verschijnt in zijn woonplaats.
- Als men van die persoon gedurende minstens drie maanden geen nieuws heeft ontvangen en daaruit onzekerheid voortvloeit over zijn leven of zijn dood.
Een kopie van het vonnis wordt overgemaakt aan de vrederechter. De vrederechter kan dan een gerechtelijk bewindvoerder aanwijzen om de goederen van de vermiste te beheren.
Verklaring van afwezigheid
De rechtbank van eerste aanleg kan een persoon afwezig verklaren:
- Wanneer er vijf jaar verlopen zijn sinds het vonnis van ‘vermoeden van afwezigheid’.
- Wanneer er zeven jaar verlopen zijn sinds men voor het laatst nieuws ontvangen heeft van de vermiste.
De beslissing wordt overgeschreven in de registers van de burgerlijke stand en heeft vanaf die datum dezelfde gevolgen als een overlijden.
Dat betekent:
- vrijkomen van de erfenis
- ontbinding van het huwelijk
- openvallen van de voogdij over de minderjarige kinderen als de andere ouder overleden is
- …
Gerechtelijke verklaring van overlijden
De 'gerechtelijke verklaring van overlijden' is bedoeld voor personen die in levensbedreigende omstandigheden verdwenen zijn. Het gaat over personen waarvan men met zekerheid weet dat ze overleden zijn, maar waarbij het niet mogelijk is om hun overlijden vast te stellen omdat het lichaam niet kon worden teruggevonden of niet kon worden geïdentificeerd.
Het kan gaan om:
- oorlogsslachtoffers
- slachtoffers van bomexplosies
- slachtoffers van vliegtuigongelukken
- …
Deze rechterlijke beslissing heeft dezelfde waarde als een akte van overlijden en heeft dus ook dezelfde gevolgen als een overlijden. Het overlijden geldt vanaf de datum die de rechtbank aanwijst.
Terugkeer van een 'afwezig verklaarde' persoon
Als de 'afwezig verklaarde' terugkeert of als het bewijs van zijn bestaan geleverd wordt, dan kan de afwezige bij vonnis zijn goederen en de goederen die hij tijdens zijn afwezigheid had moeten verkrijgen, terugkrijgen.
Het huwelijk en het huwelijksvermogensstelsel blijven ontbonden. Er wordt een einde gemaakt aan de maatregelen ten aanzien van de minderjarige kinderen.
Hetzelfde geldt voor een 'overleden verklaarde' persoon die terug zou opduiken.
Voorwaarden
Wie kan een uittreksel of afschrift aanvragen?
Voor akten van afwezigheid wordt het recht op een uittreksel of afschrift beperkt tot:
- de overlevende echtgeno(o)te of wettelijk samenwonende
- de wettelijke vertegenwoordiger (bv. ouder, voogd, bewindvoerder)
- bloedverwanten in opgaande of neerdalende lijn (geen aanverwanten en zijtakken)
- de erfgenamen
- bijzondere gemachtigden zoals een notaris of advocaat.
Als de akte meer dan 50 jaar oud is, heeft iedereen recht op een uittreksel of afschrift.
Procedure
Je kan een uittreksel of een afschrift van de akte van nationaliteit aanvragen in elke Belgische gemeente.
Als je beschikt over een elektronische identiteitskaart (eID), kan je een uittreksel of afschrift van de akte online aanvragen:
- via de blauwe knop "Aanvraag op eigen naam of voor iemand anders" bovenaan deze pagina
- of via de attestenpagina van 'Mijn Burgerprofiel'.
Advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders kunnen de akte aanvragen voor hun cliënten via de blauwe knop "Aanvraag door derden (notaris/advocaat/deurwaarder)" bovenaan deze pagina.
Die elektronische afschriften en uittreksels zijn voorzien van een elektronisch zegel van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Ze hebben dezelfde juridische waarde als deze afgeleverd door de gemeente. Zolang de informatie op het bewijs correct is, kan je het geldig gebruiken in om het even welke vorm (op papier of in digitale vorm).
Sinds 1 januari 2019 worden akten van de burgerlijke stand uitsluitend digitaal geregistreerd. Dateert jouw akte van voor 1 januari 2019, dan is die misschien nog niet in digitale vorm beschikbaar. Sommige gemeenten digitaliseren oude archieven naarmate afschriften of uittreksels van de akten worden opgevraagd of wijzigingen worden aangebracht.
Meebrengen
Als je het document zelf ophaalt:
- jouw eigen identiteitskaart of verblijfsvergunning.
Als je het document voor iemand anders aanvraagt:
- een volmacht van de betrokkene en een kopie van zijn of haar identiteitskaart
- jouw eigen identiteitskaart.