Het Zwin Natuur Park stelde op dinsdag 29 juli 2025 de nieuwste onderzoeksresultaten voor van het zenderproject bij ooievaars. Sinds 2019 worden jonge ooievaars er uitgerust met gps-zenders, in samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. "Dankzij dit zenderonderzoek bouwen we actief mee aan kennis over het gedrag en de overleving van wilde ooievaars", zegt gedeputeerde Jurgen Vanlerberghe. "Het Zwin Natuur Park is niet alleen een unieke plek voor bezoekers, maar ook een waardevolle onderzoeksomgeving met nationale relevantie."
Zeven jaar zenderonderzoek
In 2025 zijn opnieuw acht jonge ooievaars van een zender voorzien. Vier van hen groeiden op in het Zwin Natuur Park, vier anderen op locaties elders in Knokke-Heist. Daarmee komt het totaal aantal gezenderde vogels sinds de start van het project op 39. Daarvan zijn er momenteel nog 17 in leven.
In totaal zijn er tot en met 2024 31 ooievaars gezenderd, waarvan er vandaag nog 9 actief gevolgd kunnen worden. Dit sterftecijfer is in lijn met wat bekend is over wilde ooievaars: slechts een deel overleeft de eerste jaren en bereikt de leeftijd waarop ze zelf kunnen broeden, doorgaans vanaf 3 tot 5 jaar.
Gedragsverandering bij trek en voedselkeuze
“De gps-gegevens tonen onder meer aan dat ooievaars in toenemende mate voedsel zoeken op afvalverwerkingssites. Zowel klassieke open stortplaatsen als moderne sorteersites blijken aantrekkelijk.”, zegt Ina De Wasch, directeur van het Zwin Natuur Park. De vogels leren van elkaar en volgen soortgenoten naar voedselrijke plekken, wat hun overlevingskansen verhoogt.
Een opmerkelijk resultaat van het recente onderzoek is dat een jonge ooievaar, gezenderd in het Zwin, de winter van 2024-2025 doorbracht in Noord-Frankrijk, op slechts 100 km van zijn geboorteplek. Normaal trekken jonge ooievaars verder zuidwaarts, tot in Zuid-Europa of Afrika. Deze verschuiving suggereert dat ook jonge vogels hun gedrag aanpassen aan veranderende omgevingsfactoren, zoals de beschikbaarheid van voedsel en de impact van Europese milieuwetgeving op afvalbeheer.
Technische kenmerken en samenwerking
De gebruikte zenders wegen 25 gram, minder dan 1% van het lichaamsgewicht van een ooievaar, en werken op zonne-energie. Ze registreren nauwkeurig de locatie en bewegingen van de vogels. Drie van de acht zenders die dit jaar zijn gebruikt, zijn hergebruikt van vogels die eerder in 2023 en 2024 werden gezenderd. Wanneer een gezenderde vogel omkomt en de zender teruggevonden wordt, kan die worden ingezet bij een nieuwe vogel. Het project verloopt in nauwe samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, dat de wetenschappelijke analyse van de gegevens verzorgt.
Sponsoring
Ook dit jaar hebben bedrijven en particulieren het project ondersteund door een zender te sponsoren. Nieuwe peters en meters zijn: Jean-Philip Cannie (Eke), Natuurkijkers (Kluisbergen), de Zwingidsen, Hotel St Pol (Knokke-Heist) en Kurth Hellyn en Edith Ghekiere (Oostduinkerke). De sponsors van de drie hergebruikte zenders zijn Arvesta en Corteva Agri Science.
In 2026 wordt het sponsorproject voortgezet. Een zender sponsoren kost 1.280 euro. Peters en meters kunnen hun gezenderde vogel een naam geven en volgen via de online kanalen van het Zwin Natuur Park.
Volg het project
De resultaten van het zenderonderzoek zijn te raadplegen via www.zwin.be en de sociale media van Zwin Natuur Park.