Knokke-Heist bezoeken als toerist?
Ja Nee

Kustvisie - Paardenmarkt

Kustvisie

Met Kustvisie ontwikkelt de Vlaamse overheid een langetermijnvisie voor de bescherming van onze kust. Het project Kustvisie zal de maatschappelijk meest wenselijke maatregelen vastleggen die nodig zijn om onze kust en het achterland ook op lange termijn stapsgewijs te beschermen tegen een zeespiegelstijging tot 3 meter. Zodat ook de kinderen van onze kleinkinderen nog kunnen genieten van onze kust.

Op dit moment voert de Vlaamse overheid al werken uit om de kustzone zeker tot 2050 droog te houden. Dat gebeurt via het Masterplan Kustveiligheid. Kustvisie gaat nog verder en ontwikkelt een aanpak voor daarna. Een visie die toekomstbestendig is tot een mogelijke zeespiegelstijging van 3 meter.

Onderzoeksfase

De onderzoeksfase van Kustvisie bestond uit verschillende types onderzoeken. Denk bijvoorbeeld aan onderzoek naar het effect van de zeespiegelstijging op de kustbescherming, onderzoek naar zandbeschikbaarheid of onderzoek naar op de natuur gebaseerde oplossingen.
De inzichten uit deze onderzoeken werden besproken in een intensief co-creatietraject. Een 90-tal professionele stakeholders werkten samen via verschillende ‘werkbanken’ en klankbordgroepen. Tijdens deze momenten werd kennis en informatie gedeeld en besproken. Zo werden verschillende beschermingsalternatieven geëvalueerd, afgewogen en verder geoptimaliseerd voor zowel de strand- als de havenzones. Dat maakt dat dit dossier verrijkt werd met inzichten vanuit meerdere hoeken: economie, toerisme, recreatie, natuur, demografie, duurzaamheid …

Voorkeursalternatief

Van de onderzochte alternatieven voor de strandzones heeft ‘Zeewaarts’ de voorkeur in elke strandzone langs onze kust. In dit alternatief zullen de stranden, duinen en dijken aan onze kust verbreden en verhogen om het achterland droog te houden bij een stijging van de zeespiegel. Het ontwerp strategisch beleidsplan kan iedereen nu hier inkijken.

Wat is zeewaarts?

  • Duinen en dijken worden stapsgewijs verbreed over de ganse Vlaamse kust volgens de verwachte 1 meter, 2 meter en 3 meter zeespiegelstijging.
  • Het droge strand (het deel boven de hoogwaterlijn) schuift op richting zee. Het blijft minstens even breed als nu en wordt op vele plaatsen iets breder. Ook het nat strand schuift mee zeewaarts op.
  • Het strand kan stap voor stap verhoogd worden.
  • We kunnen bijkomende kustbeschermingsmaatregelen inpassen voor de bestaande zeewering, zonder dat het strand kleiner wordt. Denk aan duinen, dijken of combinaties daartussen (hybride maatregelen).
  • Ter hoogte van bestaande duinen is er voldoende ruimte om nieuwe duinen te laten aangroeien.

Wat zijn de voordelen?

  • We kunnen de breedte van het huidige droge strand behouden, zelfs vergroten op veel plaatsen.
  • In dit alternatief is voldoende ruimte voorzien om bredere en hogere duinen en dijken te creëren zeewaarts van het huidige wandelgebied en huidige duinen. Deze ruimte kan op verschillende manieren worden ingevuld, bijvoorbeeld met een multifunctionele dijk met sport- en recreatiefaciliteiten of een duinenpark.
  • In sommige gevallen kan het wandelgebied zelfs verbreed worden
  • De kust kan een aaneengesloten robuust duinenlandschap worden, van de Franse tot de Nederlandse grens. Het kustbeschermingslint werd zodanig vorm gegeven dat we onze kust laten meegroeien met de stijgende zeespiegel.

Uitgebreide informatie vind je op www.kustvisie.be.

Gerelateerde projecten:

beschermingsstrategieen nieuwe figuur 20180104.jpg

Marien ruimtelijk plan 

In en op onze Noordzee vinden op vrij beperkte ruimte heel wat activiteiten plaats, denk maar aan groene energie, natuurbehoud, scheepvaart, visserij en zandontginning. Een marien ruimtelijk plan (MRP) is dan ook noodzakelijk om de verschillende belangen (zowel economisch, ecologisch als sociaal) te verzoenen en elke activiteit een plek te geven in de Noordzee.

Paardenmarkt

Geschiedenis

Vóór de kust van deelgemeente Heist ligt een oud munitiestort, de Paardenmarkt, uit de Eerste Wereldoorlog in de zeebodem geborgen.

Na de eerste Wereldoorlog bleven in heel België grote hoeveelheden oorlogsmateriaal achter. De verzameling en de voorlopige opslag in munitiedepots zorgde voor uiterst gevaarlijke situaties. Omdat de toestand langzaam maar zeker onhoudbaar werd en ontmanteling van de munitie nog te veel risico inhield, besliste de Belgische regering eind 1919 de munitie in zee te storten. Gedurende zes maanden werd dagelijks een scheepslading munitie gedumpt op de ondiepe zandplaat "Paardenmarkt", vlak voor de kust van Knokke-Heist. Nadien werd de stortplaats al gauw vergeten.

Tijdens baggerwerken in 1971 stootte men ten oosten van de haven van Zeebrugge op 17 plaatsen op munitie en gifgasgranaten. De munitie was gedeeltelijk bedekt onder een dunne laag sediment en dus was de staat van de munitie "opmerkelijk goed". Een magnetometrisch onderzoek in 1988 bevestigde de aanwezigheid van granaten in een grotere zone. Voortaan werd het gebied op hydrografische kaarten aangeduid als een vijfhoek met een oppervlakte van ongeveer 3 km² met een anker- en visverbod.

Stand van zaken

Op de zandbank 'De Paardenmarkt', gelegen in de Noordzee op ongeveer 1,5 kilometer van de kust van Knokke, ligt naar schatting 35.000 ton gedumpte munitie (vooral) uit WO I. Het gaat om zowel conventionele als chemische munitie. Tot op heden is er geen gevaar voor het mariene milieu of de volksgezondheid, maar er is een voortdurend risico op doorroesten of doorscheuren (door scheepsaanvaringen) van de (chemische) munitie, met zware (chemische) vervuiling tot gevolg. Bovendien kan de munitiestortplaats op De Paardenmarkt in de toekomst een hinderpaal vormen voor de kustveiligheid in het algemeen en voor de verdere ontwikkelingen rond de haven van Zeebrugge in het bijzonder (BRON: www.vlaio.be/nl/nieuws/gezocht-oplossing-voor-gedumpte-oorlogsmunitie-voor-kust-van-knokke).

Voorlopig lijken er geen aanwijzingen te zijn voor onmiddellijk gevaar. De beste optie lijkt daarom om de munitiestortplaats met rust te laten. Gezien de korte afstand tot de kust en de ondiepe ligging blijft het echter van groot belang om het gebied op regelmatige basis te controleren. Er zijn wel voorzorgsmaatregelen, zo is het verboden er te vissen of het anker uit te werpen en regelmatig worden ook controles uitgevoerd om te zien of de munitie niet roest en inhoud lekt.

Er gebeurt heel wat onderzoek naar munitiestortplaatsen op zee. Binnen het DISARM-project ontwikkelen het VLIZ, het KBIN en een aantal andere kennispartners een geïntegreerde wetenschappelijke benadering ter ondersteuning van de risicobeoordeling en het beheer van mariene stortplaatsen van chemische munitie wereldwijd (met de munitiestortplaats van de Paardenmarkt als een casestudy).

Er zijn al heel wat Europese onderzoeksprojecten geweest in deze materie (bijv. het DAIMON-project) en maakt de topic ook deel uit van Europese onderzoeksagenda's (bijv. JPI Oceans). Het is belangrijk te noteren dat dergelijke munitiestortplaats niet alleen in België voorkomt (zie ook website OSPAR).

DISARM 2024 finale resultaten

Na vier jaar van interdisciplinair wetenschappelijk onderzoek stelde het project DISARM (gefinancierd door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen) zijn resultaten voor op een slotconferentie In Oostende. Het project vulde hiaten in onze kennis over de Paardenmarkt munitiestortplaats gelegen voor de kust van Knokke-Heist. Een geïntegreerde karakterisering van de site leverde nieuwe inzichten op over o.a. de toestand en de distributie van de munitie, het explosierisico, de mogelijke (exo)toxicologische effecten van munitie-gerelateerde toxische verbindingen, en de afbraak van deze verbindingen door micro-organismen. Het project resulteerde tevens in een aanzienlijke vooruitgang van de detectiecapaciteit van munitie-gerelateerde toxische stoffen, wat de basis legt voor een vroegtijdig waarschuwingssysteem voor deze munitiestortplaats. De in het project verworven kennis doet bij uitbreiding dienst ter ondersteuning van de risicobeoordeling en het beheer van munitiestortplaatsen wereldwijd.

Meer informatie: www.vliz.be/nl/news/onderzoeksproject-rond-paardenmarkt-munitiestortplaats-stelt-eindresultaten-voor.

Meer informatie over de Paardenmarkt

Meer info?

Klimaat, Milieu en Natuur