Het Gemeenteplein in Knokke-Heist staat aan de vooravond van een ingrijpende metamorfose. De komende jaren wordt dit centrale plein omgevormd tot een aantrekkelijke ontmoetingsplek waar bewoners, bezoekers en handelaars elkaar vinden in een aangename, groene en levendige omgeving. De voorbereidingen zijn al volop bezig. Vanaf midden november 2025 starten de nutsmaatschappijen met ondergrondse werken. Die lopen tot april 2026. Daarna volgen twee grote fasen van riolerings- en wegeniswerken die het plein en de omliggende straten grondig zullen vernieuwen, waarover later nog zal gecommuniceerd worden als de aannemer aangesteld is.
Een traject met veel inspraak
De vernieuwing van het Gemeenteplein komt er niet van vandaag op morgen. Al sinds 2018 loopt er een intensief traject waarin inwoners, handelaars en horeca actief betrokken zijn.
Tijdslijn van het project
2018 – Eerste overlegmomenten met handelaars. De belangrijkste wensen: meer beleving op het plein, ruimte voor terrassen, speelse elementen, een waterpartij en extra groen.
2019 – De gemeente organiseert een charette, een driedaagse ontwerpoefening met bewoners, handelaars, horeca en marktuitbaters. Samen wordt een maquette gemaakt en een eerste concept goedgekeurd, en vervolgens ook door het College bekrachtigd.
2022 – Studiebureau Sweco wordt aangesteld voor het technisch ontwerp van het plein en de omliggende straten, inclusief de noodzakelijke vernieuwing van de riolering, tot en met uitvoering.
2023 – Het eerste voorontwerp wordt aan het College toegelicht. Op vraag van het bestuur worden een aantal aanpassingen doorgevoerd.
- Voorjaar 2024 – Het College keurt het voorontwerp formeel goed en vraagt om een infomarkt te organiseren voor de bevolking.
Juni 2024 – Tijdens de infomarkt wordt het ontwerp aan de inwoners en handelaars voorgesteld. De reacties zijn waardevol en leiden tot bijsturingen.
2025 – Op basis van de feedback wordt het ontwerp aangepast en goedgekeurd.
Aanpassingen op vraag van de inwoners en handelaars
De gemeente hecht veel belang aan de inbreng van de buurt. Zo werden verschillende opmerkingen verwerkt in het definitieve ontwerp:
- Doorsteek voor autoverkeer: aanvankelijk zou het plein volledig autovrij worden richting Albertlaan. Omdat dit de bereikbaarheid van de handelaars te sterk beperkt, komt er nu opnieuw een doorsteek in één richting van het Gemeenteplein naar de Albertlaan, gecombineerd met een laad- en loszone. Ook de verdere uitrol van Shop&Go-plaatsen wordt op het Gemeenteplein doorgevoerd. Zo blijven winkels, zoals de slagerij, goed bereikbaar.
- Meer beleving en ontspanning: in het ontwerp zijn extra zitelementen voorzien en een informele petanquezone, waar jong en oud elkaar kunnen ontmoeten.
- Waterpartij en groen: de waterpartij blijft, maar in een iets kleinere vorm zodat ze beter in verhouding staat tot het plein. Rond de centrale boom komen zitbanken die het plein een gezellige uitstraling geven.
Evenementen en markt: het nieuwe plein wordt flexibel ingericht. Op marktdagen staan de kramen anders opgesteld zodat er meer interactie ontstaat met de horeca. De Albertlaan zal op termijn ook mee geïntegreerd worden in het marktgebeuren om zo de connectie met de textielmarkt op het Verweeplein te versterken. Ook evenementen krijgen voldoende ruimte.
Fasering en timing
De rioleringswerken zijn complex en worden daarom in meerdere fasen uitgevoerd, in functie van bereikbaarheid en waterhuishouding tijdens de werken.
- Midden november 2025 – april 2026: voorbereidende nutswerken.
Fase 1 (sept. 2026 – juni 2027): heraanleg van het Gemeenteplein, de Oude Tramweg en de De Klerckstraat.
Fase 2 (sept. 2027 – juni 2028): werken in de Albertlaan, de Peperstraat en de Camille Deckerstraat.
Dankzij een strakke planning wordt de hinder zoveel mogelijk beperkt en blijft de bereikbaarheid van het centrum gegarandeerd. Er is ook rekening gehouden met andere grote projecten in de buurt, zoals Driewege en het Aquafinproject, zodat alles mooi op elkaar aansluit.
Het hemelwaterplan: de rode draad achter de werken
Knokke-Heist heeft een lange traditie in waterbeheer. Al in het begin van de 20e eeuw werd regenwater opgevangen en gefilterd via de duinen, waardoor de gemeente als pionier een betrouwbaar drinkwatersysteem kon opbouwen. In de jaren 1920 werd zelfs de allereerste waterzuiveringsinstallatie van België gebouwd in de Hazegrasstraat. Het was een systeem dat sterk steunde op natuurlijke infiltratie: regenwater vond zijn weg in de bodem en hielp verzilting tegen te gaan.
Vanaf de jaren 60 veranderde dit echter drastisch. Door de snelle verstedelijking werden grachten drooggelegd en grote rioleringsbuizen aangelegd waarin afvalwater en regenwater samen terechtkwamen. Wat toen efficiënt leek, zorgt vandaag voor problemen: zuiver regenwater wordt mee naar de waterzuivering gepompt, wat leidt tot overbelasting en tot overstorten naar de Paulusvaart/Izabellavaart. Dit heeft gevolgen voor de waterkwaliteit en draagt bij tot verzilting en milieuschade.
Het gemeentelijk hemelwaterplan wil deze historische evolutie keren en tegelijk voorbereiden op de toekomst. Het plan vormt de basis voor alle nieuwe investeringen in riolering en openbare ruimte. De kern is eenvoudig maar cruciaal: regenwater maximaal ter plaatse houden, laten infiltreren in de bodem of tijdelijk bufferen, in plaats van het samen met afvalwater af te voeren.
Door die omschakeling wordt de waterzuivering ontlast, worden overstorten naar de Paulusvaart/Izabellavaart sterk beperkt en krijgt het grondwater de kans zich aan te vullen. Dat is essentieel om verzilting tegen te gaan en de zoetwatervoorraad veilig te stellen. Tegelijk verkleint de kans op wateroverlast bij hevige regenbuien, die door de klimaatverandering steeds vaker voorkomen.
Het hemelwaterplan is dus niet zomaar een technische ingreep, maar een rode draad achter de vernieuwing van het Gemeenteplein en andere projecten, zoals de Zoutelaan, in de gemeente. Het combineert historisch besef met duurzame oplossingen voor de toekomst en maakt van Knokke-Heist een klimaatbestendige gemeente waar water niet langer als afval, maar als een waardevolle grondstof wordt behandeld.
Samen werken aan een aantrekkelijk plein
De vernieuwing van het Gemeenteplein is meer dan een wegenisproject. Het is een investering in de kwaliteit van het wonen, werken en leven in het hart van Knokke-Heist. Het plein moet uitgroeien tot een aangename verblijfsruimte met ruimte voor ontmoeting, ontspanning en handel.
Het bestuur is zich bewust van de tijdelijke hinder die de werken met zich meebrengen, maar is ervan overtuigd dat de inwoners en handelaars na afloop een plein terugkrijgen waar de hele gemeenschap trots op kan zijn.
Meer informatie
Op de gemeentelijke website vind je steeds de laatste updates: www.knokke-heist.be/heraanleg-gemeenteplein.
Na aanstelling van de aannemer, zal er nog ruim gecommuniceerd worden naar bewoners en handelaars over de fasering en bereikbaarheid tijdens de werken.
Vellen van bomen in Witte Duivenhof in functie van de veiligheid
Het college van burgemeester en schepenen heeft beslist om de fruitbomen en één wilg te vellen in het Witte Duivenhof. Alleen op deze manier kan de gemeente een veilige en vrije doorgang voor de veilgheids- en hulpdiensten garanderen. De werken zijn gepland rond half oktober 2025 en zullen maximaal 2 dagen in beslag nemen.